Programma 1. Welzijn en zorg

We willen dat mensen zoveel mogelijk (soms met hulp uit hun omgeving) fijn, gezond en zelfstandig in Oss kunnen wonen en meedoen met de samenleving. De gemeenschap speelt hierbij een actieve rol. Zelfredzaamheid en een solide sociale basis in onze wijken en dorpen zijn daarbij van belang. Als gemeente hebben we hierbij met name een faciliterende en ondersteunende rol.

Vanuit dit speerpunt werken we actief aan substitutie van zorg, dit is onderdeel van de transformatieagenda. Met substitutie van zorg bedoelen we het verschuiven van zwaardere vormen van zorg naar lichtere vormen van zorg, ondersteuning en hulp. Het doel hiervan is enerzijds de druk op het zorglandschap te verlagen. Dit is nodig om de zorg voor iedereen toegankelijk en van goede kwaliteit te behouden. Anderzijds kan substitutie van zorg ook meer mogelijkheden bieden voor zorg op maat en ondersteuning en hulp in de eigen woonomgeving. Als gemeente werken we lokaal aan substitutie van zorg, maar ook op landelijk niveau is dit een speerpunt. Er zijn landelijke akkoorden gesloten die zich richten op het toegankelijk en betaalbaar houden van zorg en ondersteuning (Integraal zorgakkoord/IZA), preventie, sociale basis en sport & bewegen (Gezond en Actief Leven Akkoord/GALA) en op het langer fijn en veilig thuis wonen (Woon-Zorgakkoord).
Voor IZA en GALA komen de komende periode extra gelden beschikbaar voor de uitvoering hiervan. Voor de sociale basis is vooralsnog is de verwachting dat inzet die nodig is om uitvoering te geven aan de visie te dekken is binnen reguliere middelen en de GALA-middelen.

Als gemeente zetten we in op het versterken van de Osse gemeenschap door het mogelijk maken van  laagdrempelig ontmoeten, ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers, aandacht voor veerkrachtig ouder worden, valpreventie, welzijn op recept en het versterken van netwerken in onze buurten en wijken.

Inwoners die ondersteuning vanuit het welzijnswerk of de Wmo nodig hebben, kunnen daarvoor terecht bij ONS welzijn, de telefonische en digitale Toegang Zorg en Welzijn, en bij onze Wmo-consulenten. Samen met ONS welzijn werken we voortdurend aan een zo goed mogelijke dienstverlening. We hebben hierin al veel stappen gezet. Zo werken we in de sociale teams samen met ONS welzijn en andere (zorg)partners dichtbij onze inwoners in onze wijken en dorpen. Momenteel werken we aan het professionaliseren van de route tot ondersteuning. Daarmee bedoelen we de route die de vraag van de inwoner aflegt, waarbij de vraag zo veel als mogelijk op dezelfde wijze opgepakt en vervolgd wordt. We pakken dit voor het brede sociaal domein aan, dus inclusief de terreinen jeugd en werk, inkomen en schuldhulpverlening. Hiervoor ontwikkelen we onder andere  een nieuw digitaal regiesysteem sociaal domein, dit brengt extra kosten met zich mee.

In de regio Brabant Noordoost-Oost voeren wij gezamenlijk de opvang- en ondersteuningstaken voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid uit op basis van de volgende ambitie. Mensen met een psychische kwetsbaarheid in de regio Brabant Noordoost-Oost wonen zo veel mogelijk thuis, zijn hierbij zoveel mogelijk zelfredzaam en participeren naar vermogen. De zorg en ondersteuning die iemand hierbij nodig heeft, wordt in samenhang geboden en is herstel-ondersteunend. Daar waar inwoners (tijdelijk) niet zelfstandig kunnen wonen of het hen niet lukt om op eigen kracht te zorgen voor een dak boven het hoofd, zijn voldoende passende (tijdelijke) opvangvarianten beschikbaar.

Gemeenten, rijk en andere partijen werken al jaren aan de transitie ‘van beschermd wonen naar een beschermd thuis’. Dit moet het mogelijk maken dat mensen met psychische problemen vaker thuis of in hun eigen woonplaats kunnen blijven wonen, waarbij ze thuis ondersteuning krijgen. Samen met ONS welzijn werken we in Oss aan goede steunstructuren (zoals herstel-ondersteunende zorg, vroegsignalering, outreachende werkwijze ketensamenwerking medisch en sociaal domein en een meldpunt ‘zorg en overlast’) voor deze inwoners en onze wijken en buurten. Naast de goede steunstructuren zijn er ook, aanvullend op de huidige regionale en lokale voorzieningen, nieuwe vormen van tussenvoorzieningen nodig.

Om de transitie te realiseren zijn het woonplaatsbeginsel en het nieuwe objectief verdeelmodel voor gemeenten twee belangrijke instrumenten. Beide rijksmaatregelen zorgen ervoor dat elke gemeente in de toekomst verantwoordelijk wordt voor de ondersteuning van de eigen inwoners, en hiervoor passende middelen ontvangt. Nu ligt deze verplichting nog bij de centrumgemeenten. Waar we voorheen de toegang tot zorg voor deze inwoners regionaal organiseerden, wordt dit gedeeltelijk de verantwoordelijkheid van de uitvoeringsteams van de lokale gemeenten. De vraagverheldering wordt gedaan door de lokale gemeente, het besluit met betrekking tot welke zorg vanuit het regionale palet ligt bij het regionale toegangsteam. Beide rijksmaatregelen zijn echter wederom uitgesteld, de nieuwe streefdatum wordt 1 januari 2025. In onze regio blijven we ons evengoed conform onze regionale planning voorbereiden op deze veranderingen.

Transformatie en innovatie binnen het sociaal domein Oss
We blijven werken aan de transformatie van het sociaal domein. We gaan het collectieve aanbod uitbreiden waardoor er meer mogelijkheid tot elkaar ontmoeten en helpen ontstaat. Ook willen we inwoners inspireren en mogelijkheden bieden om eigen ideeën uit te voeren:

• We ontwikkelen lichtere vormen van dagbesteding met hulp van vrijwilligers en lichte professionele ondersteuning.
• We onderzoeken andere vormen voor hulp bij het huishouden, en andere lichtere vormen van ondersteuning.
• Ook ondersteunen we zorgcoöperaties en vergelijkbare initiatieven die al een waardevolle bijdrage leveren aan deze beweging.
• We onderzoeken daarbij op welke manier datagericht werken ons kan helpen bij het bevorderen en in beeld krijgen van de transformatie.

Transformatie en innovatie in de Proeftuin Ruwaard en Ussen
Eind 2022 heeft uw raad besloten om de Proeftuin te verlengen en te verbreden voor de duur van 5 jaar. Daarbij gaf u de opdracht om de Proeftuin op een aantal onderdelen aan te scherpen. Het dagelijks bestuur van de Proeftuin heeft besloten om de aanscherping te realiseren binnen de onderdelen samenwerkwijze, wijkplannen, monitoring, substitutie, financiering en governance.

In de afgelopen jaren hebben we in de Proeftuin Ruwaard een experimenteerplek gemaakt waar we dingen kunnen uitproberen op kleine schaal. Die experimenteerplek blijven we, uitgebreid met Ussen als tweede plek, in de komende jaren benutten voor transformatie en innovatie. We transformeren en innoveren in de Proeftuin op basis van anders doen, anders mogelijk  maken en anders samen leren.

Wij zorgen voor passende jeugdhulp voor de meest kwetsbare kinderen, jeugdigen en hun gezin. Jeugdhulp die past bij de zwaarte en aard van de problematiek en zo dichtbij mogelijk wordt ingezet. We werken aan een zorglandschap waarbij jeugdigen zoveel mogelijk thuis of in een gezinsgerichte setting kunnen opgroeien, liefst zo dicht mogelijk bij de eigen leefomgeving.
We realiseren integrale gezinsgerichte hulp, zo nodig over de grenzen van het sociaal domein heen, aan jeugdige(n) en gezin op basis een gedeelde vraagverheldering met gezin en zijn netwerk. We sturen daarom ook op aansluiting van GGD en het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) bij het onderwijs en de kinderopvang.
De samenwerking rond veiligheid van kinderen krijgt extra aandacht, door invoering gefaseerde ketenaanpak en in samenhang met de Wmo en de uitwerking van het toekomstscenario kind -en gezinsbescherming.

In aansluiting op de Landelijke Hervormingsagenda en het Regionaal beleidskader stellen we een Beleidskader Jeugd Oss op, waarin we verbinding maken met andere beleidsterreinen die jeugd raken.

We zetten in op lichtere vormen van ondersteuning om de druk op de specialistische jeugdhulp te verminderen. Zo ontwikkelen we een lokaal scheidingsloket waar ouders, kinderen, hun sociale netwerk en professionals terecht kunnen voor informatie, advies en hulp. We bouwen in eerste instantie vanuit de huidige formatie en ontdekken gaandeweg of er iets extra’s nodig is.
Ook blijven we werken aan verdere uitbreiding van de praktijk ondersteuner huisartsen geestelijke gezondheidszorg (POH GGZ) Jeugd bij huisartsen. We zien hier goede resultaten: de inwonertevredenheid is hoog, het aantal verwijzingen naar basis- en specialistische GGZ blijft relatief laag. De uitbreiding van het aantal huisartsen dat een POH GGZ Jeugd inzet, indexaties op de tarieven en extra Btw-verplichtingen brengen hogere kosten met zich mee.

Vergunninghouders en vluchtelingen
We maken opvang mogelijk waar ontheemden met verschillende achtergronden welkom zijn. Dit doen we met partners en vrijwilligers en binnen onze mogelijkheden. Hierin onderscheiden we drie groepen met verschillende uitgangsposities en deels tijdelijk in Oss: vergunninghouders, vluchtelingen uit Oekraïne en asielzoekers. Dat betekent dat de invulling van opgaves die hierbij horen verschillend is. Er is de komende jaren een grote toename van mensen die een plek en ondersteuning nodig hebben; de periode dat mensen blijven wordt ook langer.
Het zorgen voor een goede opvang van vergunninghouders en vluchtelingen vraagt om aandacht voor het huisvestingsvraagstuk, de inzet van organisaties zoals vluchtelingenwerk, huisartsenzorg, onderwijs en kinderopvang, en het bevorderen van werk en participatie ten behoeve van integratie, welzijn en bestaanszekerheid.

Arbeidsmigranten
In een tijd waarin de arbeidsmarkt krap is, zijn arbeidsmigranten van belang voor het laten draaien van de Osse arbeidsmarkt. Met de aanwezigheid van een grote groep arbeidsmigranten komt ook een grootschalig huisvestingsvraagstuk mee. Ook hebben we aandacht voor het deel van de groep arbeidsmigranten die kwetsbaar is. In de vorm van een tweejarige pilot bieden we hulp, advies en maatschappelijk werk aan de groep kwetsbare arbeidsmigranten. Dit doen we zowel collectief als individueel.
Het voldoende beheersen van de Nederlandse taal is van belang voor statushouders en arbeidsmigranten. We willen zorgen voor taalonderwijs voor deze twee groepen.